Welcome to StackEdit! Hey! I’m your first Markdown document in StackEdit 1 . Don’t delete me, I’m very helpful! I can be recovered anyway in the Utils tab of the Settings dialog. Documents StackEdit stores your documents in your browser, which means all your documents are automatically saved locally and are accessible offline! Note: StackEdit is accessible offline after the application has been loaded for the first time. Your local documents are not shared between different browsers or computers. Clearing your browser’s data may delete all your local documents! Make sure your documents are synchronized with Google Drive or Dropbox (check out the Synchronization section). Create a document The document panel is accessible using the button in the navigation bar. You can create a new document by clicking New document in the document panel. Switch to another document All your local documents are listed in the document panel. You can switch from one to anoth...
Học thuyết triết học của Platon có thể tóm gọn trong câu hỏi "Tại sao mọi con ngựa đều giống nhau?" Tất nhiên, không bao giờ có 2 con ngựa giống hệt nhau - đến 2 giọt nước còn khác nhau nữa là. Những ai đã học vật lý hiện đại đều biết, ngay cả ở cấp độ nguyên tử, cũng có sự khác biệt.
Vậy, câu hỏi đặt ra là, vì sao khi nhìn một con gì đó, ta có thể gọi ngay tên nó là con ngựa, mà không phải là con bò, con dê, hay con hươu nai, v.v...
Người khác có thể dễ dàng đặt lại vấn đề, tôi nhận ra con ngựa, vì nó có những đặc tính của loài ngựa.
Bách khoa toàn thư Việt Nam nói về loài ngựa như sau:
NGỰA :
(Equidae), họ thú có guốc lớn thuộc bộ Guốc lẻ (Perissodactyla), ăn thực vật; chi có một ngón do ngón chân III phát triển tạo thành, các ngón II và IV tiêu giảm thành que xương nhỏ bám hai bên ngón III. Có ba răng cửa ở mỗi nửa hàm trên và dưới. Có một đôi vú ở bụng dưới. Có 3 chi (giống) hiện sống: N (Equus), Lừa (Asinus) và Ngựa vằn(Hippotigris). Loài Ngựa rừng Pzevanxki (E. przewalskii), hiện sống ở miền Tây Bắc Trung Quốc và miền Nam Mông Cổ, được xem như tổ tiên của nòi N phương Đông
Thế nhưng, thế nào là có một ngón chân, có bờm, cũng vô nghĩa như hỏi thế nào là con ngựa. Làm gì có hai bàn chân ngựa giống hệt nhau.
Platon cho rằng, bởi vì chúng ta chỉ nhìn thấy những hình bóng của con ngựa, một con ngựa ý tưởng, hoàn hảo, trong một thế giới hoàn hảo khác. Chúng ta nhận biết được một con ngựa, chính là nhờ có con ngựa hoàn hảo này.
Câu truyện "Cái hang" của Platon minh chứng rất rõ cho ý kiến này của ông. Tức là Platon cho rằng, có một thế giới ý niệm, một thế giới hoàn hảo khác với thế giới chúng ta, còn thế giới của chúng ta, chỉ là những phản chiếu mờ ảo, những cái bóng (shadow) nhảy múa trong ánh lửa của tạo hóa.
Ngày nay, thật khó mà tin vào giả thiết của Platon, bởi chúng ta đã biết tới học thuyết tiến hóa của Darwin. Không rõ Platon sẽ giải thích ra sao, khi mà 10 000 năm trước chưa có con người, hay như trong thế giới ý niệm của ông, cái tivi hay máy tính sẽ có hình ảnh thế nào?
Chú ý rằng, đừng cố sửa đổi học thuyết Platon bằng việc cho rằng, trong thế giới ý niệm cũng có sự tiến hóa và thay đổi, bởi nếu còn tiến hóa và thay đổi thì thế giới đó không thể hoàn hảo được nữa.
Tuy vậy, ý tưởng của Platon vẫn rất quan trọng, và đáng để suy ngẫm. "Tại sao mọi con ngựa đều giống nhau" vẫn là một câu hỏi không dễ trả lời.
Comments